فرسنامه قیم نهاوندی

در میانه های سده 6 ق، کتابی در زمینه اسب شناسی و درمان اسب پدید آمد که در نوع خود بی مانند است. تاکنون، فرسنامه محمدبن محمد (سده 8 ق) را کهن ترین کتاب در باب اسب می پنداشتیم. اما اینک می بینیم که محمدبن مبارک زنگی، معروف به قیم نهاوندی، نزدیک به دویست سال پیش از محمدبن محمد، کتابی بسیار گرانبها درباره اسب داری نگاشته و نام خود را جاویدان کرده است. منبع این نویسنده کتابی از ابن اخی حزام در سده 3 ق است که نخستین کتاب اسب شناسی در اسلام- به زبان عربی- به شمار می آید. اما قیم نهاوندی تنها به این کتاب تکیه نکرده بلکه تجربه های شخصی خود را در درمان و تربیت اسب یک به یک شرح داده و بدین سان اثر خود را بی مانند ساخته است. واژگان بسیار کهن فارسی و نثر کهنه اما بیشتر عامی گرای کتاب برای پژوهش های زبان و ادب فارسی در سده های 5 و 6 ق سخت سودآور است.