فقه و حکمرانی حزبی

اثر شایسته تقدیر در حوزه علوم سیاسی در چهارمین دوره جشنواره کتاب سال اعضای هیئت علمی دانشگاه های سراسر کشورn«حکمرانی حزبی» صرفا یکی از انواع حکمرانی هاست؛ نوعی از ملک داری، مهارت و صناعت کشورداری که در دوره معاصر و در دولت مدرن اهمیت یافته است. ماهیت این نوع از حکمرانی چیست؟ چگونه مهارتی است و چه نسبت و تمایزی با حکمرانی های بدیل و سنتی دارد؟ معیار / معیارهای صحیح و نادرست در حکمرانی حزبی چیست؟ و، سرانجام، چه نسبتی میان صنعت حزب و دانش فقه، به مثابه مهم ترین میراث مسلمانی در حوزه حکمت عملی، وجود دارد؟ این پژوهش با هدف تأمل در این مسائل صورت گرفته است.nطرح «مسئله حزب» در فقه سیاسی امتداد منطقی مواجهه فقه با دولت مدرن است. واقعیت این است که دولت مدرن در ایران و برای فقه شیعه هنوز هم جزء مسائل مستحدثه است. در این میان، حزب سیاسی و الگوی حکمرانی حزبی البته از تازگی، شکنندگی و ابهام بیش تری برخوردار است. به جرئت می توان گفت هنوز دانشی به نام «فقه تحزب» در ایران و مذهب شیعه وجود ندارد. این در حالی است که بسیاری از فقیهان در عملْ احزاب بزرگی را ایجاد کرده اند، درباره ضرورت آن سخن گفته اند و حتا درباره احزاب سیاسی به قانون گذاری نیز پرداخته اند. فاصله عمل و نظر در حزب و حکمرانی حزبی شاید یکی از مهم ترین مشکلات حکومت داری در ایران معاصر است.nحزب پژوهی موجود نشان می دهد که حزب با اصل دموکراسی ملازمه دارد و نه با پسوند دینی یا سکولاربودن آن. این نکته بدان معنی است که فک ملازمه بین اصل حزب و اصل دموکراسی و تقلیل آن به یکی از خصایص دموکراسی سکولار خطای فاحشی است که خسارات جبران ناپذیری به حیات سیاسی و، لاجرم، سرنوشت جامعه ما وارد کرده است. این نوشته ناظر به این نکات و تأملات است.