مروری بر نظریه های زیبایی

شاید چنین بنماید که فلسفه‌ی هنر یا زیبایی‌شناسی فلسفی باید به مبحث زیبایی بپردازد، ولی درهم‌تنیدگی نقش زیبایی با گزینش‌های فردی و تعاملات اجتماعی دانشمندان علوم‌شناختی را واداشته است تا به کشف چگونگی ادراک زیبایی و مولفه‌های اصلی آن همت گمارند. در کتاب حاضر، دکتر صالح طباطبایی، دانش‌آموخته‌ی علوم شناختی، به مرور انتقادی مهم‌ترین نظریه‌های زیبایی در زیبایی‌شناسی تجربی و علوم شناختی پرداخته است. کتاب با زیبایی‌شناسی تجربی فخنر آغاز می‌شود، سپس به «نظریه‌ی پتانسیل برانگیختگی» برلاین، کاربرد «نظریه‌ی اطلاعات» در زیبایی‌شناسی، زیبایی‌شناسی گشتالتی، نظریه‌ی شناختی «پسند سرنمونی» مارتین دیل، نظریه‌ی شناختی «سهولت پردازش» ربر، انگاره‌ی شناختی «پردازش اطلاعات چندمرحله‌ای» لدر، «نظریه‌ی الگوریتمی زیبایی» اشمیدهوبر و سرانجام «زیبایی‌شناسی عصب‌شناختی» (Neuroaesthetics) می‌پردازد. پیوست تکمیلی کتاب درباره‌ی «نظریه‌ی تناسبات» ابن‌هیثم در ادراک زیبایی است. این همان نظریه‌ای است که هنرپژوهان عصر رنسانس، چون لورنتسو گیبرتی، لئونه باتیستا آلبرتی و لئوناردو داوینچی، از آن وام گرفتند.