داستایوسکی و فلسفه

شاید بتوان گفت «جنایت و مکافات»، «ادیپ شهریار» و «هملت»، سه اثر ادبی بزرگ تاریخند که بیشترین ارجاع، اقتباس و بحث و حرف را در پی داشته‌اند. البته که تفاوت جنایت و مکافات با آن دوی دیگر، در رمان‌بودنش است؛ رمان در معنای پیشروترین فرم ادبی چند سده‌ی اخیر. اغراق نیست اگر بگوییم هیچ کشور صاحب تئاتر و سینمایی وجود ندارد که اقتباسی بومی‌شده یا نشده از رمان بزرگ داستایفسکی را به صحنه نبرده یا اکران نکرده باشد! علاوه بر همه‌ی اینها، انبوه بحث و نظر، به‌خاصه فلسفیدن مدام پیرامون راسکولنیکف و نوع مواجهه‌اش با جهان بیرون و درون خودش، موجب شده که کتاب درخشان نابغه‌ی روس، در مقام رمانی که جهان پس از خودش را به شکلی بی‌بازگشت متأثر کرده است، شناخته شود. کتاب «داستایوسکی و فلسفه: جستارهایی درباره‌ی جنایت و مکافات» چهارمین کتاب از مجموعه‌ی «ازچشم فلسفه» است که نویسندگان مختلف در هفت جستار سعی کرده‌اند بازی جنایت و مکافات در زمین فلسفه و فلسفه در زمین رمان را واکاوی کنند. رمان جناب فئودور میخایلاویچ داستایوفسکی، البته که با همه‌ی فلسفیدن، منظر روانشناختی عمیق و پیشی گرفته از دورانش، هیچ‌گاه ادبیّتش را ازدست نمی‌دهد و به همین دلیل است که رمان بزرگ همه‌ی زمان‌هاست و کتاب پیش‌ رو، به‌درستی به جای تحلیل و تفسیر صرف، به‌گفت‌وگو با این کتاب پرداخته است.