یادداشت های سیاسی ایران 1344 1260 (بخش دوم)

کتاب حاضر ترجمه‌ی جلد نهم از مجموعه چهارده جلدی «یادداشت‌های سیاسی ایران» است که اسناد و مکاتبات سفارت انگلیس در تهران با وزارت خارجه‌ی این کشور را دربر می‌گیرد. جلد نهم دوره‌ی زمانی بین سال‌های 1931 تا 1934 یعنی حدود سال‌های 1310 تا 1313 را شامل می­شود.
در این دوره زمانی چهار ساله شاهد علاقه‌مندی ایران به گسترش روابط با دیگر کشورهای همسایه هستیم. در همین دوره روابط دیپلماتیک ایران با افغانستان، عراق و ترکیه گسترش می‌یابد. سفر رضاشاه به ترکیه و آشنایی با مظاهر تجدد غربی در آن کشور یکی از نقاط عطف تاریخ ایران به شمار می‌آید. تأثیرپذیری او از آتاتورک و اندیشه‌های سکولاریستی و غرب‌گرایانه وی بر سیاست‌های رضاشاه در سال‌های بعد تأثیر شگرفی داشت. اما موضوعی که بیشترین حجم اسناد و مکاتبات این کتاب را به خود اختصاص داده روابط ایران با شرکت نفت ایران و انگلیس و گسترش اختلافات بین آنهاست. این اختلافات تا آنجا ادامه یافت که قرارداد قبلی لغو و قرارداد جدیدی با شرکت نفت ایران و انگلیس منعقد گردید.
افول قدرت سیاستمداری همچون تیمورتاش نیز در این دوره اتفاق می‌افتد. تیمورتاش که زمانی قدرتمندترین فرد ایران بعد از رضاشاه و به شدت مورد وثوق وی بود، از قدرت کنار گذاشته و پس از مدتی کشته شد. در این جلد اسناد بسیاری به شخصیت و فعالیت‌های سیاسی وی اختصاص یافته است. مسلما اسناد دیگری در این دوره وجود داشته که به دلایلی منتشر نشده است اما همین مقدار می‌تواند ما را با روایتی متفاوت از تاریخ ایران در این دوره آشنا سازد.